14 jan., 10.30-12.00 uur 

Gijs Jonkers

Introductiecursus Filosofische Denkers


Bestuursleden van het Filosofisch Café Zwolle  laten u op een toegankelijke wijze kennis maken met filosofen en belangrijke thema's uit hun werk. De bijeenkomsten staan gepland op de tweede dinsdagochtend in de maand vanaf september 2024 tot en met april 2025. U kunt zich inschrijven via de Stadkamer voor de hele serie of voor een enkele keer, Tijdstip: 10.30 - 12.00 uur. Toegang: helemaal gratis! U leest hier het programma voor najaar 2024 en de data.

Cursus filosofische denkers: Aristoteles 

‘Meester van allen die weten’, wordt Aristoteles genoemd door de middeleeuwse dichter Dante in zijn beschrijving van de hel waar - in een vreedzaam hoekje overigens – de grote Griekse filosofen verblijven. Een plaats in de hemel is er voor hen niet. Zij waren per slot van rekening heidenen. ‘Meester van alle wetenschappen’ hebben anderen ervan gemaakt: Aristoteles is bij uitstek de grondlegger van de Westerse wetenschap. Aan zijn natuuronderzoek hebben we zijn aantekeningen overgehouden van de lessen die hij gaf in Athene onder titels als: Over voortplanting bij dieren en Over het voortbewegen van dieren, maar ook zijn college-aantekeningen over taal- en literatuurwetenschap, logica, politiek en ethiek zijn eeuwenlang maatgevend geweest in zowel de Westerse als de Arabische wereld. Met het stichten van zijn eigen Lyceum naast Plato’s Academie ging Aristoteles een andere kant uit dan zijn leermeester. Met zijn denken verbleef hij niet langer in Plato’s hogere Ideeënwereld, maar zette de filosofie als het ware met beide benen op de grond. 

In de serie Grote Filosofen hebben we ons afgelopen jaar gericht op Aristoteles’ ethiek; dit keer gaat de aandacht uit naar Aristoteles’ Metafysica of Eerste Principes en bovendien komen vragen voorbij als: wat is filosofie, wat is het verschil tussen mens en dier, waar is onze ziel en hoe moeten we ons God voorstellen?

Aanmelden voor de introductie colleges (gratis) gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link:

https://stadkamer.op-shop.nl/8656/maak-kennis-met-filosofische-denkers/14-01-2025





20 jan., aanvang 19.30 uur, Janeke Wienk, ArtEz

Lezing:   “Ceçi n'est pas l’éducation?”


Kunst en filosofie zijn beide expressie van de menselijke verbeelding. Binnen de filosofie is er altijd veel aandacht gegeven aan wat kunst betekent voor de mens. Onze inleider vanavond is Janeke Wienk. Zij werkt bij ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten als hoofd van de minor Liberal Arts, een programma dat gedurende een half jaar studenten van buiten ArtEZ meeneemt in het ontdekken van een existentiële basis voor eigen kunstenaarschap. Janeke begon in 2016 aan een onderzoek dat zich richt op ‘de existentiële dimensie van kunst in het onderwijs’ onder supervisie van professor Gert Biesta bij de universiteit van humanistiek. Eerder deed Janeke leservaring op in de kunsteducatie op een middelbare school en als lerarenopleider bij ArtEZ.

Janeke ziet kunst als een natuurlijke en rijke bron van (reflectie op) het menselijk bestaan in de wereld. Deze essentie van kunst, zoals die ons de complexe wereld presenteert, wordt in het hedendaagse kunstonderwijs echter nauwelijks geadresseerd. In haar lezing zal zij deze existentiële waarde van kunst laten zien aan de hand van enkele voorbeelden uit haar eigen praktijk als kunstenaar / docent. 

De betaling gaat via de Stadkamer. Aanmelden en betalen voor de lezing gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link: 

Filosofisch Café | maandag 20 januari 2025 | Stadkamer Zwolle



Locatie
De lezing wordt gehouden op de derde maandagavond in bibliotheek de Stadkamer. 
Adres: Zeven Alleetjes 1A, 8011 CV, Zwolle. U kunt parkeren aan de Burg. van Roijensingel. Op deze plek kunnen we na de lezing nog wat langer napraten en iets nuttigen bij de bar. De zaal is open vanaf 19.15 uur. Het programma begint om 19.30 uur en kent een pauze om 20.15. Daarna gaan we met elkaar en de inleider in gesprek tot circa half tien. De bibliotheek sluit haar deuren om 21.50 uur.

Voor late beslissers is betaling mogelijk aan de zaal, maar dan heeft u geen zekerheid dat er plaats is. En het kaartje kopen duurt wat langer aan de balie, dus kom dan op tijd.
De toegangsprijs is 7,50 euro. Voor studenten en scholieren (met pas) is er een gereduceerd tarief van 4 euro. 
Dat toegangsprijs is voor de lezing én een kop koffie of thee in de pauze.

11 februari, van 10.30 - 12.00  

Nelly Sporre

Cursus Filosofische Denkers: Søren Kierkegaard, Stadkamer,  


In de serie grote filosofen bespreken we deze keer de Deense denker Kierkegaard. Een redelijk sombere man, maar desondanks een kleurrijke filosoof. Hij is een religieus denker. Zijn Godsbeeld gaat echter volkomen voorbij aan het dogma waarin God als iets uiterlijks wordt beschouwd. Kierkegaards richting is de 

richting naar binnen, de enige weg waarop de mens zichzelf kan worden. In de lezing zal het o.a. hierover gaan en komen begrippen als zelfverhouding, vrijheid en vertwijfeling aan de orde. Zijn denken zou zomaar uit de mond van een zenmeester kunnen klinken. De Boeddhistische bril zou passen. Hier is veel over geschreven en we nemen het mee. 

Aanmelden voor de introductie colleges (gratis) gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link: 

https://stadkamer.op-shop.nl/8693/maak-kennis-met-filosofische-denkers/11-02-2025 

24 februari: 19.30 uur

Rob Compaijen


Lezing: over Afgunst

Afgunst is een pijnlijke emotie. Als je afgunstig bent, heb je het gevoel in de schaduw te staan van een broer of zus, vriend of vriendin, collega of teamgenoot.

Anderen lijken het beter getroffen te hebben dan jezelf en dat is dan maar moeilijk te verkroppen. Hoewel iedereen ermee bekend is, wordt afgunst slecht begrepen. Wat is het verband tussen afgunst en eigenwaarde? Bestaat er een verschil tussen

afgunst en jaloezie? Is afgunst alleen maar verwerpelijk? Wat is de politieke betekenis van afgunst? Ontvankelijk zijn: is dat het afleren van afgunst en bezitsdrang?

Rob Compaijen (1986) is filosoof en docent aan de Protestantse Theologische Universiteit, waar hij werkzaam is binnen het Moral Compass Project. Daarnaast is hij ook een warm pleitbezorger van publieksfilosofie. Hij vertelt op een diepgaande

en tegelijk toegankelijke manier over afgunst. Zijn lezing wordt een oefening in persoonlijke en culturele zelfkennis. 
“Afgunst” is zijn eerste Nederlandstalige boek. 

Het ontving lovende recensies. Deze lezing wordt u aangeboden in samenwerking met Dominicanen Zwolle vanwege de verbouwing van het klooster.

De betaling gaat via de Stadkamer. Aanmelden en betalen voor de lezing gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link:  

https://stadkamer.op-shop.nl/24/filosofisch-caf/vanaf/24-02-2025



Locatie
De lezing wordt gehouden op de derde maandagavond in bibliotheek de Stadkamer. 
Adres: Zeven Alleetjes 1A, 8011 CV, Zwolle. U kunt parkeren aan de Burg. van Roijensingel. Op deze plek kunnen we na de lezing nog wat langer napraten en iets nuttigen bij de bar. De zaal is open vanaf 19.15 uur. Het programma begint om 19.30 uur en kent een pauze om 20.15. Daarna gaan we met elkaar en de inleider in gesprek tot circa half tien. De bibliotheek sluit haar deuren om 21.50 uur.

Voor late beslissers is betaling mogelijk aan de zaal, maar dan heeft u geen zekerheid dat er plaats is. En het kaartje kopen duurt wat langer aan de balie, dus kom dan op tijd.
De toegangsprijs is 7,50 euro. Voor studenten en scholieren (met pas) is er een gereduceerd tarief van 4 euro. 
Dat toegangsprijs is voor de lezing én een kop koffie of thee in de pauze.

Dinsdag 11 maart: 10.30 - 12.00

Ronald Wolbink

Cursus Filosofische Denkers: Nietzsche

Friedrich Wilhelm Nietzsche werd op 15 oktober 1844 in Röcken, Duitsland geboren. In 1864 ging Nietzsche theologie en filologie studeren in Bonn, later alleen filologie in Leipzig. In 1868 werd hij in Bazel hoogleraar filologie. Daar stopte hij in 1879 mee vanwege

gezondheidsredenen. Vanaf die tijd leefde hij als vrije filosoof en schreef hij boeken, onder andere, De vrolijke wetenschap, Genealogie van de moraal en Voorbij goed en kwaad.

Nietzsche daagt uit om eigen keuzes te maken, om vanuit de eigen vrijheid te leven. Neem verantwoordelijkheid voor je leven! “Wij hebben ons tegenover onszelf voor ons bestaan te verantwoorden; bijgevolg willen wij ook de werkelijke stuurman van dit

bestaan zijn en niet dulden dat ons bestaan op een gedachteloze toevalligheid gaat lijken.” Levenskunst is het dichten van je eigen leven, door je eigen waarden te kiezen, door trouw te zijn aan zelf, aan je eigen natuur. Door schepper of auteur van je eigen leven te worden, door je karakter stijl te geven. Door ‘levensbeamend’ en zonder spijt te leven, en er volledig

verantwoordelijkheid voor te nemen. Door te worden die je bent! 

Aanmelden voor de introductie colleges (gratis) gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link:  

https://stadkamer.op-shop.nl/8691/maak-kennis-met-filosofische-denkers/11-03-2025

Maandag 17 maart, 19.30 u

Carlo Leget

Lezing: de existentiële dimensie van verlies en rouw


In deze lezing introduceert de inleider een nieuwe, geïntegreerde benadering van rouw, waarin de existentiële dimensie van verlies en rouw centraal staat.  

Hoewel verlies en rouw deel uitmaken van ieder mensenleven, doen dominante rouwmodellen geen recht aan de problemen waarmee rouwende personen worden geconfronteerd. Drie oorzaken lijken een rol te spelen: rouw wordt doorgaans gezien als verbonden met de dood en andere soorten verlies worden onvoldoende onderzocht. Het meeste onderzoek wordt gedaan vanuit de psychologie en naar pathologische vormen van rouw, waarbij onderzoek uit andere disciplines nauwelijks wordt geïntegreerd. De existentiële dimensie van rouw wordt onvoldorende  herkend. 
De lezing is gebaseerd op het onlangs verschenen boek

Guldin, M-B. & Leget, C. (2024). Verlieskunst. Over verlies, rouw en existentiële groei. Uitgeverij Boom.

De betaling gaat via de Stadkamer. Aanmelden en betalen voor de lezing gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link:

https://stadkamer.op-shop.nl/8689/filosofisch-caf/17-03-2025


Locatie
Adres: Zeven Alleetjes 1A, 8011 CV, Zwolle. U kunt parkeren aan de Burg. van Roijensingel. Op deze plek kunnen we na de lezing nog wat langer napraten en iets nuttigen bij de bar. De zaal is open vanaf 19.15 uur. Het programma begint om 19.30 uur en kent een pauze om 20.15. Daarna gaan we met elkaar en de inleider in gesprek tot circa half tien. De bibliotheek sluit haar deuren om 21.50 uur.

Voor late beslissers is betaling mogelijk aan de zaal, maar dan heeft u geen zekerheid dat er plaats is. En het kaartje kopen duurt wat langer aan de balie, dus kom dan op tijd. De toegangsprijs is 7,50 euro. Voor studenten en scholieren (met pas) is er een gereduceerd tarief van 4 euro. 
Dat toegangsprijs is voor de lezing én een kop koffie of thee in de pauze.

Dinsdag 8 april, 10.30 - 12 u

Theo van de Vliet

Cursus Filosofische Denkers: Sartre


De Franse filosoof Jean-Paul Sartre was de geruchtmakendste vertegenwoordiger van het

existentialisme, een nieuwe filosofie waarmee Kierkegaard omstreeks 1840 begon. Daarmee wist hij in de eerste decennia na WO II vooral jongeren te inspireren, zowel in Frankrijk als daarbuiten. Dat kwam mede, doordat hij zijn gedachten ook in spraakmakende romans en toneelstukken wist uit te drukken. 
Het existentialisme stelt persoonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid centraal en keert zich tegen hen die dogmatisch geloven in vaste waarden, zoals vaderlandsliefde, status, kerk, gezin met daarin de vrouw in dienende rol. Dit is, zegt Sartre, lafheid en kwade trouw. Je ontloopt zo je eigen verantwoordelijkheid door je achter waarden te verschuilen die je in feite zelf kiest. Om dezelfde reden verzette hij zich tegen de aanname van het bestaan van ‘het onbewuste’ in de mens als verklaring voor

bepaalde handelingen. Omdat bepaalde groeperingen onderdrukt worden en niet de vrijheid bezitten zelf hun leven te bepalen, streed hij vol overtuiging voor hun bevrijding en stelde scherp het mechanisme aan de kaak dat mensen splitst in hen die beschikken over als door God gegeven rechten en zij die ze niet hebben: de ander. Het is een generaliserend soort denken dat iemand die buiten de eigen groep en groepsnormen valt niet beschouwt als individu, maar als behorend tot een lager ras, klasse of andere, inferieur geachte groepering, zoals in Sartres tijd de joden, de ‘zwarten’, de fabrieksarbeiders en de gekoloniseerde volkeren. Sartre zette zich onverschrokken voor hen in, ondanks de haat die hij daarmee opriep, tot aanslagen toe. In deze inleiding worden de uitgangspunten van zijn filosofie besproken, de ideeën die van blijvende waarde zijn en enkele vooronderstellingen, waar vraagtekens bij te zetten zijn.

Aanmelden voor de introductie colleges (gratis) gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link: 

https://stadkamer.op-shop.nl/8692/maak-kennis-met-filosofische-denkers/08-04-2025

Maandag 14 april, 19.30 

Jan Drentje

Lezing over Thorbecke, filosofie en politiek 


De Maand van de Filosofie, april, heeft dit jaar als thema Zorg. In het Filosofisch

Café willen wij dit toespitsen op de politiek. Filosofen kunnen zich afvragen hoe wij het beste om kunnen gaan met politiek, maar ook of we enige orde in de

chaos kunnen scheppen. Nu heeft het samengaan van filosofie en politiek niet altijd tot een goed huwelijk geleid. In zijn beroemde boek De open samenleving en haar vijanden schreef Karl Popper een genadeloze kritiek op de politieke denkbeelden van onder meer Plato en Karl Marx. Een andere kritische studie is die van onze landgenoot Luuk van Middelaar onder de titel: Politicide, de moord op de politiek in de Franse filosofie. Maar de relatie tussen filosofie en politiek heeft in het verleden ook wel eens tot vruchtbare resultaten geleid. Voor het bewijs daarvan hoeven

Zwollenaren niet ver van huis te zoeken: aan de wieg van onze parlementaire

democratie staat de in Zwolle geboren Johan Rudolf Thorbecke, opgeleid als filosoof, die met zijn succesvolle grondwetswijziging in 1848 de broodnodige orde schiep in

de politiek en maatschappelijk roerige 19e eeuw in ons land. Een grondwet die zorgt voor orde en bescherming in de relatie tussen burger en overheid en burgers onderling: een actueler onderwerp is haast ondenkbaar! Daarover en over de rol van de filosofie daarbij gaan wij in gesprek onder leiding van dr. Jan Drentje, auteur van

Thorbecke, een filosoof in de politiek (2004) en van Het vrijste volk der wereld;

Thorbecke, Nederland en Europa (1998).

De betaling gaat via de Stadkamer. Aanmelden en betalen voor de lezing gaat via de website van de Stadkamer, met behulp van de volgende link:

https://stadkamer.op-shop.nl/8690/filosofisch-caf/14-04-2025